ถ้าคุณรักต้นไม้และต้องการจะประกอบอาชีพเกี่ยวกับการจัดสวนแต่คุณดันมีทุนไม่มากนัก คุณอาจจะคิดว่าอาชีพนี้เป็นอาชีพที่ไกลเกินเอื้อม ไม่จริงเลยค่ะ คุณอาจจะยังไม่รู้ การจัดสวนนั้นไม่จำเป็นต้องมีขนาดใหญ่เสมอไป วันนี้เรามีอาชีพที่น่าสนใจมากฝากคุณค่ะ อาชีพนั้นก็คือ นักจัดสวนถาด สวนถาดไม่ใช่คำใหม่ อาชีพนี้มีมานานแล้วแต่ยังไม่แพร่หลายมากนัก สวนถาดเป็นสวนขนาดย่อส่วน เหมาะสำหรับคนที่มีพื้นที่สำหรับอยู่อาศัยไม่มากนักอย่างผู้ที่อยู่คอนโด หอพัก อพาร์ทเม้นท์ ห้องแถว เป็นต้น

แนวคิดของสวนถาดคือการขายความสดชื่นจากสีเขียว ดูแลง่าย และมีขนาดเล็ก เพราะฉะนั้นต้นไม้ที่นำมาจัดสวนถาดจึงต้องมีขนาดเล็กและดูแลง่าย ไม่ต้องการแสงมากนัก เพราะบางทีสวนถาดต้องจัดวางในที่ร่ม ผู้ที่จัดสวนถาดต้องมีพื้นฐานความรู้เรื่องพันธุ์ไม้และการจัดสวนแต่ไม่ถึงกับจำเป็นต้องเคยจัดสวนถาดมาก่อน อย่าลืมว่าสวนถาดมันก็คือสวนย่อส่วนนั่นเอง หลักการจัดวาง ศิลปะการออกแบบสวนสามารถนำความรู้เรื่องการจัดสวนขนาดใหญ่มากประยุกต์ใช้ได้

อุปกรณ์สำหรับการจัดสวนถาด

1. พลั่วขนาดเล็ก
2. มีดหรือคัตเตอร์
3. กรรไกรตัดแต่งกิ่งไม้
4. ปากคีบ
5. ลวดเส้นเล็ก เอาไว้ยึดต้นไม้ดอกไม้
6. พลาสติกสำหรับไว้ปูพื้นสวนถาด กันน้ำและดินไหลออกมาเปื้อนพื้น
7. ของตกแต่งสวนขนาดเล็ก อาทิ ตุ๊กตาดินเผา/ตุ๊กตาเซรามิกรูปร่างต่าง ๆ ท่อนไม้/กิ่งไม้แห้ง เม็ดกรวด หิน ของย่อส่วน เช่น ศาลาย่อส่วน สะพานย่อส่วน เป็นต้น
8. พันธุ์ไม้ขนาดเล็ก เช่น เฟิอร์นจิ๋ว ไทยใบกลม บอนไซ ทิลแลนเซีย กระบองเพชร เป็นต้น
9. ดินหรือวัสดุแทนดินปลูก
10. ถาดดินเผาหรือวัสดุอื่น ๆ ที่เหมาะสม เลือกที่มีปากกว้าง ๆ ลักษณะแบน ๆ
11. ฟ๊อกกี้ฉีดน้ำ ไว้สำหรับให้น้ำต้นไม้ในสวนถาดระหว่างจัดและหลังจัดเสร็จแล้ว

ขั้นตอนการจัดสวนถาด

1. อย่างแรกที่คุณต้องทำคือการออกแบบ ถึงสวนจะมีขนาดเล็ก แต่การวางต้นไม้มั่ว ๆ ลงไปมันไม่ใช่วิธีที่ฉลาดนัก ยิ่งพื้นที่น้อยก็ยิ่งยาก คุณต้องคำนวณอย่างชาญฉลาดว่าควรจะจัดอย่างไรต้นไม้ต้นนี้ควรวางไว้ตรงไหน ก้อนหินก้อนนี้ควรวางอย่างไร ลองเขียนแผนผังคร่าว ๆ ลงบนกระดาษก่อนก็ได้ จะได้ช่วยลดความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นได้ ยิ่งผิดพลาดมากเท่าไหร่ คุณจะใช้วัสดุและต้นไม้เปล่าประโยชน์มากขึ้นเท่านั้น ซึ่งนั่นเป็นการสินเปลืองมาก ๆ เผลอ ๆ จะขาดทุนเอา
2. เมื่อออกแบบเสร็จแล้วรองพื้นสวนถาดด้วยพลาสติกให้เรียบร้อย รองให้เลยมาถึงบริเวณขอบถาดด้วย แต่อย่าให้สูงเกิน ใส่ดินหรือวัสดุแทนดินลงไปเกลี่ยให้เรียบเสมอกัน ควรใส่ดินสูงเกิน 3 นิ้วเป็นอย่างน้อย
3. เริ่มจัดสวนตามแผนผังที่วางไว้ จัดจากด้านหลังมาด้านหน้าจะได้สะดวก ถ้าต้นไม้มีขนาดไม่พอดีหรือบังกันให้เปลี่ยนใช้ต้นอื่นที่มีขนาดเล็กกว่าแทน ถ้าไม่มีก็ให้ตัดส่วนเกินออกด้วยกรรไกรหรือคัตเตอร์ ส่วนมากการจัดสวนถาดจะวางต้นไม้หรือสิ่งของที่มีความสูงมากไว้ด้านหลัง แล้วลดหลั่นกันมาถึงด้านหน้าซึ่งเตี้ยสุด ในกรณีที่ต้นไม้มีลำต้นไม่แข็งแรงหรือต้องการดัดลำต้นให้ไปในทิศทางที่ต้องการให้ใช้ลวดสแตนเลสเส้นเล็กยึด ระวังอย่าให้ลดโผล่ออกมา เก็บปลายลวดให้ดีอย่าให้แทงต้นไม้ ทางที่ดีควรซ่อนลวดให้เนียนเพราะมันจะดูไม่สวยงาม
4. เมื่อจัดวางต้นไม้เสร็จแล้ว ตกแต่งด้วยของตกแต่งเพิ่มเติม อาทิ ตุ๊กตา ก้อนหินก้อนเล็ก ของย่อส่วน แล้วปิดดินให้เรียบร้อยด้วยกรวดสีหรือทราย
5. ฉีดน้ำเพิ่มความชุ่มชื่นให้สวนถาด ระวังอย่าให้แฉะเกิน เป็นอันเสร็จ

ต้นทุน

• ต้นไม้ขนาดจิ๋วราคาจะอยู่ประมาณ 5-60 บาทต่อต้น ส่วนมากต้นไม้ราคาแพงจำพวก บอนไซจิ๋วจะใส่เป็นจุดเด่นเพียงต้นเดียว แล้วใช้ต้นไม้ชนิดอื่นเป็นตัวเสริม เพราะฉะนั้นต้นทุนต้นไม้ของสวนถาดจะอยู่ราว ๆ150-200 บาท
• ถาดดินเผาราคาประมาณ 10-30 บาท
• วัสดุตกแต่งอยู่ราว ๆ 30-100 บาท
• ดินหรือวัสดุปลูกอื่น 10 บาท

กำไร

ราคาขายคิดจากต้นทุน + ค่าฝีมือ จะได้กำไรประมาณ 30-50% แล้วแต่ความพอใจของคนจัด

ตลาด

ตลาดนัดต่าง ๆ เช่น จตุจักร เป็นต้น